پوتین انتقام گرفت / 6 نکته درباره حذف رهبر واگنر 

عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - "پوتین انتقام گرفت" این اولین جمله ای است که بعد از شنیدن خبر کشته شدن رهبر واگنر (یوری پریگوژین) در سقوط هواپیما در ذهن شکل می گیرد. انتقام خشن و بی نهایت بی رحمانه و البته در مقابل دیدگان همه. همه آنهایی که دو ماه قبل شاهد شورش 24 ساعته رهبر واگنر و نظامیانش در جنوب روسیه بودند.

چهارشنبه یک هواپیمای کوچک با 10 سرنشین در نزدیکی مسکو سقوط کرد. اندکی بعد اعلام شد " یوری پریگوژین " رئیس واگنر هم در این هواپیما بود و کشته شد. یوری پریگوژین رئیس شرکت روسی پیمانکاری نظامی و ارتش خصوصی است که از جنگ اوکراین تا کشورهای آفریقایی نیروهایش در حال جنگ هستند.  واگنر شرکت پیمانکار نظامی بود که به دستور دولت روسیه وارد جنگ های داخلی دیگران می شد. پیمانکاری که علیه کارفرما شورید.

هنوز درباره دلیل سقوط هواپیما هیچ خبر رسمی و قطعی منتشر نشده اما گمانه زنی ها بسیارند. برخی رسانه های غربی به نقل از منابع امریکایی گزینه سقوط به دلیل شلیک پدافند هوایی روسیه را مطرح می کنند. در افکار عمومی هم انتقام گیری پوتین، گزینه نخست است. تا عصر روز پنجشنبه یعنی با گذشت حدود 24 ساعت هیچ واکنشی از سوی پوتین منتشر نشد و پس از آن پیام تسلیت صادر کرد. همزمان اما جو بایدن رئیس جمهور امریکا هزاران کیلومتر آن طرف تر واکنش نشان داد و گفت متعجب نشده است.

پوتین و  " یوری پریگوژین "  - محل سقوط هواپیمای  " یوری پریگوژین " رهبر واگنر در نزدیکی مسکو  

1- این اتفاق نشان داد در روسیه ما نه با یک دولت و حکومت یا سازمان و تشکیلات اداری بلکه با یک فرد روبه رو هستیم. فردی که نه مثل رئیس یک کشور و حکومت بلکه مثل یک گروه عمل می کند. در صورت خیانت به رهبر گروه، مجازات می شوید. پوتین هم قبلا همین را گفته بود. گفته بود همه چیز را می بخشد جز خیانت. پوتین بعدا رهبر واگنر را هم در ماجرای شورش جنوب روسیه، به خیانت و زدن خنجر از پشت متهم کرده بود.

در ماجرای شورش جنوب روسیه، نظامیان شرکت واگنر به سمت مسکو حرکت کردند تا پوتین را به برکناری فرماندهان ارتش مجبور کنند اما میانجیگری رئیس جمهوری بلاروس الکساندر لوکاشنکو، شورش را متوقف کرد. قرار شد رهبر واگنر به بلاروس منتقل شود و ولادیمیر پوتین رئیس فدراسیون روسیه هم وعده داد پیگیری قضایی رهبر و اعضای واگنر را به دلیل شورش، کنار بگذارد.

اگر نقش پوتین در این سقوط ثابت شود می توان گفت آنچه سرنگون شد تنها هواپیمای رهبر واگنر نبود بلکه اعتبار و آبروی شخص پوتین بود که او را از مقام رئیس حکومت به رئیس یک گنگ تنزل دهد. اینجا انگار با رئیس پهناورترین کشور جهان و فرمانده دومین ارتش بزرگ جهان، بزرگترین دارنده بمب اتمی و عضو دائم شورای امنیت روبه رو نیستیم بلکه در معرض رفتارهای رهبر یک گروه خاص هستیم. این اتفاق همه حدس و گمان ها و اتهامات قبلی علیه پوتین و دولت روسیه را درباره انتقام گیری و حذف مخالفان، تقویت می کند.

2- اگر نقش پوتین در این سقوط ثابت شود می توان گفت این اتفاق همه اعتبار و اعتماد به دستگاه های قضایی و ادارای و سیاسی وانتظامی و امنیتی روسیه را زیرسوال برد. اگر رهبر واگنر مرتکب خلاف یا جرم یا جنایتی شده است می توانستند برای او به عنوان متهم پرونده قضایی تشکیل داد و محاکمه کرد. پوتین اما ترجیح داد فارغ از همه این راه ها، مستقیم و عریان انتقام گیری کند تا رهبر شورشی واگنر مجازات شود.

 آیا می توان به وعده سیستم قضایی و امنیتی روسیه برای تحقیق درباره شرایط سقوط هواپیمای رهبر واگنر اعتماد کرد؟ اگر به این نتیجه برسند که این هواپیما به دستور پوتین و با شلیک ارتش روسیه سرنگون شده آیا این موضوع اعلام عمومی خواهند شد؟ آیا پوتین و مقامات دخیل در این ماجرا پیگیری و بازخواست می شوند؟ آیا کسی باور خواهد کرد؟ جایگاه رسانه های روسیه در این ماجرا چیست؟ آیا آنها درباره جزئیات و دلایل سقوط هواپیما تحقیق خواهند کرد؟ آیا کسی حرف آنها را باور می کند؟

عکس بالا : کریستف دومارژری مدیرعامل شرکت فرانسوی توتال و عکس پایین سقوط هواپیمای او در فرودگاه مسکو در سال 1393

3-  این سقوط هواپیما یادآور کشته شدن مدیرعامل توتال "کریستوف دومارژری" 63 ساله در آبان 1393 است. وقتی بعد از دیدار رسمی از مسکو، در فرودگاه این شهر، هواپیمای کوچک و اختصاصی او به هنگام پرواز و ترک فرودگاه، با ماشین برف روبی در باند فرودگاه تصادف کرد و هواپیما آتش گرفت وسقوط کرد و او کشته شد. این یکی از حوادث مشکوک است که همچنان در میان شک و ابهام باقی مانده است. 

4-  قتل به شیوه سرنگون کردن هواپیما، جدیدترین روش حذف در فهرستی طولانی است. مسمومیت با سم نوویچوک در هواپیما یا هتل در سال 2020 برای الکسی ناوالنی فعال مخالف پوتین، قتل از طریق مسمومیت با ماده رادیو اکتیو پلونیوم در سال 2006 برای حذف جاسوس سابق روسیه (الکساندر لیتوینینکو) که در انگلیس پناهندگی گرفته بود و زندگی می کرد؛ و مسمومیت با گاز اعصاب برای جاسوس دوجانبه سابق روس و مقیم انگلیس (سرگی اسکریپال) در سال 2018 بخشی از این فهرست هستند.

5- این خبر خوبی برای دولت اوکراین است. چون از یک سو شرکت نظامی واگنر را به عنوان بازوی نظامی مسکو در جنگ روسیه - اوکراین تضعیف می کند هم به وجهه دولت روسیه و شخص پوتین ضربه جدی می زند. آنچنان تصویر او را مخدوش می کند که اقدامات بعدی علیه روسیه و شخص پوتین بیش از پیش توجیه شود. همچنین می توان پیش بینی کرد این اتفاق در روحیه نظامیان روس و مقامات ارشد نظامی و غیرنظامی به ویژه نزدیکان پوتین تاثیر منفی به جای بگذارد.

رهبر و اعضای شبه نظامی شرکت واگنر در جبهه های جنگ اوکراین

6 - واگنر به عنوان یک شرکت روسی مالک ارتش خصوصی و پیمانکاری نظامی بخشی از قدرت سخت دولت روسیه و شخص پوتین بود. این ارتش با حمایت و پشتیبانی سیاسی - نظامی مسکو، وارد جنگ های داخلی و کشورهای بحرانی می شود تا در کنار جبهه نزدیک به روسیه علیه جبهه مقابل، بجنگند. از سوریه در خاورمیانه و لیبی در شمال افریقا تا سودان در شاخ آفریقا و بورکینافاسو و مالی ردپای واگنری ها را می توان دید.

 واگنر به دست "یوری پریگوژین" تاسیس و مدیریت شد. شخص پریگوژین در رهبری فعالیت ها و دخالت های نظامی واگنر نقش محوری و اصلی را داشت. می توان پیش بینی کرد با وجود اختلاف جدی میان پوتین - واگنر از یک سو و حذف رهبر واگنر (پریگوژین) از سوی دیگر، این شرکت نظامی با مشکل جدی در ادامه حیات روبه رو شود. این یعنی هم ارتش روسیه در جبهه جنگ اوکراین با مشکل مواجه خواهد شد و هم دخالت های نظامی غیرمستقیم روسیه در دیگر کشورها چالش جدی خواهد داشت.

سفر تاریخی چائوشسکو به ایران؛ از دیدار با رفسنجانی تا سقوط در رومانی

بیشتر بخوانید:

پوتین چگونه مخالفانش را ساکت می‌کند؟

سقوط هواپیما نزدیک مسکو (+ فیلم و عکس ) / رهبر واگنر کشته شد / واگنر : هواپیما با شلیک سرنگون شد

چین ؛‌ پنهان کاری و غیب شدن وزیر خارجه

10 نکته درباره کودتای نیجر و حواشی آن

6 نکته درباره دیدار امیرعبداللهیان - بن سلمان

جادو علیه جادوگر ... غافلگیری پوتین؛ بی‌آبرویی بزرگ

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر